ගුරු වෘත්තිය කවදාවත්ම මගේ සිහිනය නොවුණි.ඒක එහෙම වුණත්, හීනෙකින්වත් නොපැතූ ඇතම් සිහින අප අමන්දානන්යට පත් නොකරන්නේම නොවේ. එනමුදු ගුරු
වෘත්තිය මා තෝරා ගත්තේම, මොකක් හෝ ආදායම් මාර්ගයක් ඇවැසිව තිබූ මොහොතක, ඉතා පහසුවෙන්
ලබා ගත හැකිව තිබූ රැකියාවක් වශයෙනි. 1977 කාලේ බලයට පත්වුණ ආණ්ඩුවෙන් O/L පාස් අයට
තොග ගණනට ගුරු පත්වීම් දෙනු ලැබිණි. සරසවියෙන්
පිටවී, මා කැමති "හොඳ" රැකියාවක් පසුව සොයාදෙනතුරු ඉන්න අතරේ, ඒ අකැමැතිම
රැකියාව බාරගන්නට මට සිදුවිය. ඉන්පසු බාරගත්දේ මට හැකි උපරිමයෙන් කිරීමට කැපවුණෙමි.
ඒ දවස්වල, ඒ පත්වීම්වලට කීවේ, "කැකිරි-පිපිඤ්ඤා"
පත්වීම් කියලා. පළමු පත්වීම ලැබුණේ කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයේ “දුෂ්කර යයි” සැලකෙන කනිෂ්ඨ
පාසලකට. ඒකාලේ අපි කුරුණෑගල නගරාසන්නයේ පදිංචිව සිටි නිසා, ගෙදර ළඟින් බසයට ගොඩවී ඉස්කෝලේ
ළඟම හෝල්ට් එකෙන් බැසීමට හැකිවීම දුෂ්කරම නැතැයි මම සිතුවෙමි.
වැඩ බාර ගන්ටත් “අපි දෙන්නම” ගියා.
"ටීචිං වලට යන්නෙ ජොබ් එකක් නැති කමට. එක්කෙනෙක් දෙන්නෙක් ඇරුණම, හෝඩියේ ඉඳන්ම මගේ ගුරුවරු වැඩිදෙනෙක් හොඳ අය. ඒ වුණාට මම ඒ කාලෙ හිටම්ම, ටීචර් කෙනෙක් වෙන්ට කැමති නෑ." මම මඟ දිගටත් ගියේ චරුචුරු ගගා.
"ටික දවසක් වැඩ කරලා හොඳද බලන්න. ඒක හරි නැත්නම්, ඔයා කැමති කබල් කන්තෝරුවක කුරුටු ගාන්ට නම්, එහෙම එකක් හොයල දෙන්නං. එතකං ගෙදර නතර
වෙන්ට බැරිය". ප්‍රතිචාරය ඇණුම් පදයක් සහිත වුණත්, ඒකෙන් හිත හදාගන්ට පොඩි පහේ අස්වැසුමකුත්
ලැබුණා.
මගේ පත්වීම් වලට සමකාලීනව "කැකිරි-පිපිඤ්ඤා"
පත්වීම් ලද සම වයස්ත තරුණ ගුරුවරියන් හතර දෙනෙක් ඒ වනවිටත් ඒ ඉස්කෝලේ හිටියා. ඒ නිසා කාල සටහනේ
මගේ අධ්‍යාපන සහතික වලට අදාල විෂයයක් හෝ ඉඩක් නොතිබුණි. මට එනිසා සතියකට සමාජ අධ්‍යයන විෂය කාලච්ඡේද
පහක් පමණක් ලැබුණ අතර සෑම දවසකම "රිලීෆ්" ලිස්ට් එක සම්පූර්ණ කරන්නට සිදුවිය.
රාජකාරියට ගිය
පළවෙනි සතියේම,එම විද්‍යාලයට අධ්‍යාපන දෙපාර්තමේන්තුවෙන් නිරීක්‍ෂණ කණ්ඩායමක් එන්නට
යෙදුණි. එදින හයේ පන්තිය භාර ගුරුවරිය නොපැමිණි නිසාත්, වැඩක් නැතිව කල් මරන්ට සිදුවෙන නිසාත්, ළමුන් නිහඬව තියාගන්ට අදහස් කළෙමි. ඒ අනුව මම ඒ පන්තියට
ගොස් එදිනට නියමිත විෂය මොකක්දෑයි ළමුන් ගෙන් ඇසුවෙමි.
අලුතෙන් ඉස්කෝලෙට ආව තරුණ ටීචර්! හැමෝම පුළුල් හිනාවක්
මූණේ තවරාගෙන මං දිහා බලාගෙන ඉන්නව. මගේ අවධානය දිනාගන්ට තරඟෙට වගේ. ළමයි බොහොම උද්‍යෝගයෙන්
මාව පිළිගත්තා.
“සිංහල" ඔවුන් එක හඬින් පිළිතුරු දුන්නා.
දිනට නියමිත සිංහල පාඩම වුණේ "එස් මහින්ද හිමි"
නම් පාඩම. පන්ති පොතේ තිබුණේ මොනවාදැයි නොදැන සිටි මුත්, මාතෘකාව කළු ලෑල්ලේ ලියා පාඩම පටත් ගත්තෙමි.
මුළු පන්තිය පුරාම ඇස් යවලා," කව්ද එස් මහින්ද හිමි
අඳුනන්නේ? දන්න අඳුනන අය අත උස්සන්ට බලන්ට”. හීන් හිනාවකුත් එක්ක, මම ළමුන් ගෙන්
ඇහුවා.
ළමුන් කීවේ " හාමුදුරුකෙනෙක්" කියලා විතරයි.
“හාමුදුරුකෙනෙක් විතරද?”
මම පන්තිය පුරා ඇස් යවමින් ළමුන් සමඟ හීන්වට හිනා වුණා.
හැම ළමයෙක්ම ප්‍රතිසිනාවකින් මා දිහා බලා ගෙන හිටියා. අපූරු
හිනා, නානාප්‍රකාර හිනා, අව්‍යාජ බවේ කැඩපත් වගේ, හදවත් විනිවිද පෙනෙන අකලංක හිනා යායක්!
“හොඳයි, එහෙනම් අපි අද කතාකරමු එස් මහින්ද හිමි ගැන”.
මා එහෙම කියනකොටම පරීක්‍ෂක කණ්ඩායමේ සාමාජිකයෙක් පන්තියට
ඇතුල් වුණා. පන්තියේ පිටුපසට ගොස් වාඩිවෙන
ලෙස මම දකුණතින් සඥා කළා. නිලධාරියා පන්තියේ පිටුපසම බංකුවේ වාඩිවුණා.
ඉතින් මාතෘකාවට ප්‍රවේශයක්, නැත්නම් හැඳින්වීමක් විදියට මම O/L සහ A/L කරන කාලේ, එස්. මහින්ද හිමි ගැන ඉගෙන ගත්තදේ මතකයෙන් කෙටියෙන්, කරුණු වශයෙන් කියලා දෙන ගමන් ඒ කරුණු කළු ලෑල්ලේ ලීව. ඒ කරුණු සාරාංශ කරලා ගත්තම පාඩමෙන් ළමයි ඉගෙන ගත යුතු මූලික පරමාර්ථය සපිරෙනව.
අන්තිමට, “මේ මහින්ද හිමියන් ගේ ප්‍රසිද්ධ ළමා කවියක් තියෙනව. දන්න කෙනෙක් කියන්ට බලන්ට" මං පන්තියෙන් ඇහුවා. ළමයි එකිනෙකාගෙ මූණින් මූණ බලනව,
ඉතින් මම, "සමන්පිච්ච මල් ඉහිරුන" කවියේ මුල් පදේ මතක් කළා. මතක් කරලා,
"සමන්පිච්ච
මල් ඉහිරුන - නිල් තණකොළ පිට්ටනියක්
වගෙයි අහස අන්න බලනු - කොච්චර ලස්සනද රෑට"
ඒක කළු ලෑල්ල්ලේ ලීවා.
ඊට පස්සේ වාක්‍යයක් කියවන්නා වගේ වරක් කියවාගෙන ගියා. දෙවෙනි
සැරේ කවියේ තේරුමත් කියලා දෙමින්ම; රෑ තරු ඉහුණ අහසත් ඒ දිහා බලා සිටින පුංචිඋන් තුන් දෙනෙකුත් සහිත චිත්‍රයක් ඇන්දා.
ඊටත් පස්සේ, “දැන් මම මේ කවිය ගායනා කරනව. අහගන්න” කියලා මගේ හඬින් මං කවිය තාලෙට කීවා.
ගෙදර ලොකු අක්කා කවියක් කියනවා වගේ සමහර දරුවන්ට දැනෙන්ටත් ඇති!
ඊළඟට මාත් එක්ක කවිය ගායනා කරන්ට ළමයින්ට කීවා. ළමයි ලස්සනට
ගායනා කළා.
"කාටද මේ කවිය තනියම, ලස්සනට කියන්ට පුළුවන්?"
මගේ අතක් ඉහලට ඔසවලා ආයෙත් මං ඇහුවා. ළමයි දෙතුන් දෙනෙක් අත් ඉස්සුවා. ඒ අයට ගැයීමේ අවස්ථාවත් දුන්නා. ළමයින්ගේ උනන්දුව ගැන පොඩි පහේ ඇගයීමකුත් කරලා විනාඩි තිස් පහකින් පාඩම අවසන් කළා.
"පන්ති අත්පොතේ තියෙන විස්තරය අද ගෙදර ගිහින් හොඳට
කියවාගෙන එන්න. හෙට ඔයාලගේ ටීචර් ආවම, ලොක්කෝ වගේ උත්තර දෙන්ට පුළුවන් හැමෝටම". කියලා
අවසාන වශයෙන් ළමයි හෙට දවසටත් සම්බන්ධ කළා.
පාඩම ඉවර කරනකොටම අර නිලධාරියා ගුරුමේසය ළඟට ආවා.
ඇවිත් "වාර සටහන්, සති සටහන්, දින සටහන් දෙන්න මෙහාට"
කීවා.
" මේ විෂය භාර ටීචර් අද නිවාඩු. මේ මගේ ෆ්‍රී පීරියඩ්
එක. පන්තියේ ළමයි නිශ්සබ්දව තියාගන්ට ඕන නිසයි මම මේ පන්තියට ඇවිත් පාඩම කළේ"
කියලා කීවා.
"එතකොට ප්‍රින්සිපල් පැවරීමක් කළේත් නැද්ද?"
"නෑ. මම කැමැත්තෙන්මයි ආවේ". කියලා මම කීවා.
"කිසිම සූදානමක් නැතුව මෙහෙම පාඩමක් කරනවා දැක්කේ
පළවෙනිවතාවට". නිලධාරියා මාව ප්‍රමාණයටත් වඩා ඉහලම අත්තේ තැබුවා කියලා මට හිතුණා.
දිනට නියමිත පරීක්‍ෂණ
අවසානයේ ගුරුමණ්ඩලය සහ පරීක්‍ෂක කණ්ඩායම හමුවුණ වෙලාවේ ඒ නිලධාරියා මාව විශේෂ පැසසුමට
ලක් කරලා ලොග් එන්‍ට්‍රියකුත් සටහන් කරලා ගියා.
කොහොම හරි මට ඉස්කෝලේ ප්‍රියමනාප තැනක් වුණා. වෙනත් "හොඳ ජොබ්" හඹා යාමේ ඕනෑකම මගෙන් ගිළිහුණා. කුඩා ඉස්කෝලෙක අහිංසක දෙමව්පියන් ගේ දරුවන් සමඟ ගතකරන්නට වීමම මගේ සේවය අවංකව නොපිරිහෙලා ඉටු කරන්ට මගේ හිතට බලකළා. එයින් ලැබුණ ආත්ම තෘප්තියට මිලක් නියම කිරීමට පහසු වුණේ නැහැ. මාස කීපෙකට පස්සේ පෞද්ගලික හේතූන් මත වෙනත් මහා විද්‍යාලයකට මාරුවීමක් හදාගෙන යන්ට සිද්ධ වුණා.
පසු කාලයේ, දිවයිනේ ජනප්‍රිය ගැහැණු පාසලකට මාරුවීමක් ලැබ
යන්නට සිදුවූ අතර ඒ සේවා ස්ථානය මගේ ජීවිතයට
තාරුණ්‍යයේ නැවුම් බව නැවත වරක් උකහා ගන්නට ලැබුණ මහඟු අවස්ථාවක් උදා කළා. ඒක හරියට නැවත ඉපදීමක් වගේ, එහෙමත් නැත්නම් ගිළිහී ගිය යුගයකට අවතීර්ණ වීමක්. යෞවනයේ සෞන්දර්යයෙන් පිරුණූ අඩවියකට පුනරාගමනය වීමක් වගේවුණා. එවර මට ලැබුණේ උසස් පෙළ
පන්ති දෙකක දේශපාලන විද්‍යාවත් ආර්ථික විද්‍යාවත් ඉගැන්වීමට. මහළු වෙනබව අමතක වෙන
තරමට ඒ යෞවන දැරියන් සමඟ ගත කළ කාලය මගේ ජීවිතය සෞදර්යයෙන් පිරිතිරුණ යුගයක් වුණා.
බොහෝ දැරියන් ඔවුන් ගේ පෞද්ගලික ජීවිතය බෙදා හදා ගැනීමටත්, දුක් දොම්නස් සමනය කර ගැනීමටත්
මා සොයා ආවා. ඒ බොහෝ දෙනා, මා ඉගැන්වූ විෂයයන් හැදෑරූ දැරිවියන්ම නොවේ.
සමහර දැරියන්, යොවුන් අත්දැකීම් සමඟ පොරබදන, පෙම්වතුන් සමඟ ඇතිකරගත් ආරවුල් විසඳා ගැනීමට මඟක් සොයන, ගෙදර දොර දෙමව්පිය අඬ දබර වල පීඩාවෙන් මිදීමට විසඳුමක් සොයන අය, ඔවුන් නොපැකිලව, විවෘතව පෞද්ගලික ජීවිතය මා සමඟ බෙදා ගන්ට ආවා. සමහරු මගේ සමීප යෙහෙළියන් මෙන් ගුරුමණ්ඬළයේ අඩු පාඩු මා සමඟ කීවා. සමහර විට නොඅනුමානවම, මා ගැනත් ඔවුන් ගේ විවේචන අනික් ගුරු සාමාජිකාවන් සමඟ කියන්ට ඇති!
කොහොම වුණත්, වරක් තම මවගේ අනියම් සැමියාට තමන් ගොදුරු වෙතියි බියපත් දැරියක්, තමන්ට ජීවිතය අතහැරීමට සිදුව ඇති බව ඉකිබිඳිමින් මා සමඟ පැවසූවා. ඒ අවස්ථාවේ, එවක විදුහල්පතිණිය දැනුවත් කොට දැරිය වෙනුවෙන් මැදිහත්ව, සාමාන්‍ය ක්‍රියා
පටිපාටියෙන් බැහැරව බාලිකා නේවාසිකාගාරයේ ඇයව රඳවන ක්‍රමයක් සකසන්නට කටයුතු කළා.
ඒ කාලය තුළ මම මගේ ශිෂ්යාවන් අධ්‍යයනය කළෙමි. මම ඔවුන් ගෙන් ජීවන පාඩම් ඉගෙන ගතිමි. තරුණ දැරියන් වුවත්, ඔවුන් තුළ සැඟව ඇති තවමත් නොමේරූ කට්ට කෛරාටික ගැහැණුකම්, ඔවුන් ගෙන් ඉගෙන ගතිමි. සැබෑ ජීවිතයේ වෙහෙසින් හෙම්බත් සිතට සිහින් පවනැල්ලක් හමන්නාක් මෙන් දැනෙන්නට විය. දහස් ගණනක දැරියන් ගේ සිනා සපිරුණ මුහුණු දකින විට, මගේ දුක් දොම්නස් සිඳී ගියේය. කායික සහ චිත්ත වේදනා සමනය වී ගියේය. කොටින්ම ගෙදර ගෙදරම තබා දැරියන් ඉදිරියේ නොසිඳුන ආත්ම ධෛර්යයෙන් යුතුව සිනාසුනෙමි. රිදුන බිඳුන සිත පිරියම් කරගෙන, ඉඳ්‍රඛීලයක් සේ නැඟී සිටියෙමි. ඒ තරුණ දූවරුන් සමඟ ගෙවෙන දවස් මට දැනවූයේ නේක වර්ණ සුගන්ධයෙන් යුත් මලින් සපිරුණ උද්‍යානයක හිඳින විට දැනෙන අන්දමේ ආශ්වාදයයි.
සෑම අවුරුද්දකම අළුතින් මගේ පන්ති වලට ඇතුළත් වෙන දැරියන්ට
මා හඳුන්වා දුන්නේ, "මමත් ඕගොල්ලන් ගෙම වයසේ, ඒනිසා තරුණ වයසේ ගැහැණු ළමයින්ට
ඇතිවෙන, දැනෙන හැඟෙන ප්‍රශ්න ගැන මට තේරෙනව. ඔය වයසේ ගෑණු ළමයින්ට, ඔය
විෂය කරුණු වලට අමතරව, වෙනත් එදිනෙදා ජීවිතේදි මුහුණ දෙන්ට සිද්ධ වෙන පෞද්ගලික ප්‍රශ්න
තියෙන බව මං දන්නව. සමහර දේවල් අම්මලාට කියන්ට බෑ. තවත් දේවල් යාලුවෝ එක්ක කියන්ටත්
බෑ. ඒ අය ප්‍රශ්නෙට පියාපත් හදලා දෙනවනෙ නේද?”
"මෙයා විශ්වාසද?" සමහර ළමයින් ගේ දෑස් වල ප්‍රශ්නාර්ථයක්
ලියැවෙලා වගේ මට දැනෙනව.
“තවත් සමහර සිද්ධි ඕගොල්ලන්ට බර වැඩියි. නමුත් ඒවා දරා ගන්ටත් අමාරුයි. එහෙම වෙලාවට ලැජ්ජාවෙන්ටවත් බයවෙන්ටවත් එපා. මට කියන්ට, හොඳේ! මං වැඩිහිටියෙක් වුණාට ඔයාලව තේරුම් ගන්ට පුළුවන් සමවයසේ ගෑණු දැරිවියක්...." ශිෂ්යාවන් ගේ මුහුණු පුරා හිනාරැල්ලක් පෙරළීගෙන පෙරළීගෙන යනවා. හිනාව තුනීවෙන්ට ඉඩ ඇරලා මං මොහොතක් නිහඬ වෙනවා.
"අපිට ඔය වයසෙදි, සමහර විට අපිට ඕනම වෙලාවෙදි,
එහෙම විශ්වාසවන්ත කෙනෙක්, දැනුම් තේරුම් ඇතිකෙනෙක් හොයාගත්ට හිටියේ නෑ”. කියන ගමන්ම පන්තිය පුරාම දෑස් යැව්වා. .
මුලින් තිබූ රාජකාරී පෙණුම වෙනුවට බෑරෑරුම් එහෙත් ළෙන්ගතු බවක්, විශ්වාසය තැබිය හැකි බවත් මගේ මූණේ ඇඳෙනවා වෙන්ට ඇති. මගේ හඬ සංවේදී වෙනවා ඇති. දැරියන් ගේ මුහුණු විශ්වාසයෙන් පිරෙන බව මට දැනෙනව. ඉතින් මේ විදියට, පලවෙනි මුණ ගැහීමේදීම ඇතිවෙන විශ්වාසය මත, අවුරුදු දෙකක් තිස්සේ ඔවුන් ගේ ප්‍රගතිය සඳහා ඇපකැපවී, දාහත් වසරක්ම ජීවිතය ගෙවී යන්නට යෙදුණි. එහි ප්‍රතිලාභයක් විදියට, වෘත්තීය ජීවිතයේ ලද විවිධ අත්දැකීම් මැදින් විශ්‍රාමිකව, රුපියල් දාහත් දාහක විශ්‍රාමික වැටුපක උරුමකාරියක වීමි. මූල්‍යමය වටිනාකම ගැන සලකන විට නම් එදා මා ගත් තීරණය බෙහෙවින් අවාසි සහගත වී ඇතයි මට හැඟුන නමුත්, වරක් එක් දැරියක් මට ලියාඑවූ ,"දයාබර ගුරුතුමී, නුඹ මගේ ගුරු තරුව..." යන කෙටි වැකිය දැකීමෙන්, අඳුරේ ඇවිදින දහස් ගණන් මඟීන් අතරින් එකෙකු හෝ පය නොපැකිළී ගමනාන්තයට ඇරලන්නට මා ආලෝක පුංජයක් විනැයි මා තුළ මා ගැනම ගෞරවයක් ඇතිවිය.
එදා ලද තෘප්තිය තාමත් සුවඳ ධූපයක් සේ මගේ සිතිවිලි අතරේ පැතිර සුවඳවත් වෙනු මට දැනෙනව. මා අකැමතිම රැකියාව ලෙස සැලකූ ගුරු වෘත්තිය තුළ දීර්ඝ කාලයක් මා සජීවීව නැවුම්ව තැබුවේ මගේ ආදරණීය ශිෂ්යාවන් මිස, මගේ වෘත්තීය හා සබැඳුන වැඩිහිටියන් නොවේ. එවන් අය හිටියා නම් ඒ අතළොස්සකි.
1995දී මගේ දරුවන් වෙනුවෙන් අසීරුම තීරණයක් ගෙන,මගේ සිසු දැරියන් මගේ මතකයට එකතු කළ මිහිරි අත්දැකීම් සහ එහිම වැඩිහිටියන් නිසා මා ලද අමිහිරි අත්දැකීම් සම්භාරයද සමඟ මම මව්බිමට ආයුබෝවන් කීවෙමි.
මගේ හදිසි විප්‍රවාසය වැඩිහිටියන් බොහොමයකට ළිඳළඟ සබයේ සැසිවාර ගණනාවකට සෑහෙන "කරදමුංගු කරාබුනැටි සාදික්කා වසාවාසි - ඉඟුරුපියළි කොත්තමල්ලි චුණ්ණපූග නාගවල්ලි" අඩුම-කුඩුම නිසි පදමට එකතු කරගත් සාර විටක් වූ බව, අතලොස්සක්වූ මගේ සහෘදයින් විසින් මට දන්වා එවන්නට යෙදුණි.
මල්ලිකා එම් බණ්ඩාර
7. 10. 2023
